Sinulat ni Antonio Guterres

ika-30 ng Abril, taong 2020

Ayon sa mga pangunang senyales, mas delikado ang COVID-19 sa mga kalalakihan, lalo na sa nakatatanda sa kanila. Subalit nilalantad at sinasamantala ng pandemya ang lahat ng uri ng di-pagkakapantay-pantay, kasama na ang sa kasarian. Sa pangmatagalan, ang pagtama ng pandemyang ito sa kalusugan, karaptan at kalayaang ng mga kababaihan ay makakaapekto sa ating lahat.

Nagdurusa na ang mga kababaihan sa nakamamatay na epekto ng mga lockdown at kwarantina. Kinakailangan ang mga paghihigpit na ito–subalit dinaragdagan din nito ang banta ng karahasan sa mga babaeng nakakulong kasama ng nang-aabuso sa kanila. Sa mga nakalipas na linggo, dumagsa ang insidente ng karahasan sa tahanan. Inilathala ng pinakamalaking support organization sa bansang UK na tumaas ng 700 porsiyento ang mga tawag sa kanila. Kasabay nito, ang mga serbisyong umaayuda sa mga babe ay nababawasan at nagsisipagsara.

Ito ang dahilan kung bakit umapela ako para sa kapayapaan sa mga tahanan sa buong mundo. Mula noon, higit sa 143 pamahalaan ang nangakong susuportahan ang mga kababaihan at batang babae laban sa banta ng karahasan sa panahon ng pandemya. Bawa’t bansa ay maaaring umaksyon at magbigay ayuda sa pamamagitan ng online, magdagdag ng mga bahay kanlungan at magtalaga sa mga ito bilang esensiyal na serbisyo, at pagiibayo ng tulong sa mga frontline organization. Ang pakikiisa ng United Nations at European Union sa Spotlight Initiative ay tumutulong sa mga pamahalaan ng 25 bansa sa mga inisyatibang ito at handang magdagdag ng suporta.

Subalit ang banta sa karapatan at kalayaan ng kababaihan na dulot ng COVID-19 ay di lang karahasang pisikal. Ang pagbulusok ng ekonomiya dahil sa pandemya ay malamang na mas matindi ang epekto sa kababaihan.

Ang di-pantay at di-makatuwirang pagtrato sa mga babaeng naghahanap-buhay ay isa sa mga dahilan kung bakit ako ay pumasok sa pulitika. Sa dulo ng 1960s, at habang ako ay nagvo-volunteer sa mga mahirap na parte ng Lisbon, nakita ko ang mga kababaihan na nagdurusa sa napakahirap na kundisyon, tumatanggap ng mga trabahong walang-dignidad, at nagpapasan sa kanilang mga pamilya. Inisip ko noon na hindi ito dapat magpatuloy–at unti-unti, may nakita akong mahalagang pagbabago.

Ngunit ilang dekada mula noon, nagbabanta ang COVID-19 na ibalik ang mga dating kundisyon at mas masahol pa, para sa mga kababaihan sa mundo.

Higit na maraming kababaihan ang nagpapagal sa mga trabahong mababa ang sahod, tulad ng kasambahay, manggagawang impormal, tindera sa kalye, at sa mga maliliit na serbisyo tulad ng pagaayos ng buhok. Sa tantiya ng International Labour Organization, halos 200 milyong trabaho ang mawawala sa susunod na tatlong buwan–at karamihan dito ay sa mga sektor na nabanggit ko.

At habang nawawalan sila ng trabaho, maraming mga kababaihan ay nadaragdagan ng responsibilidad sa pagaaruga dahil sa pagsasara ng paaralan, kakulangan ng serbisyong pangkalusugan, at paparaming-pangangailangan ng nakatatanda.

Dagdag pa rito ang mga batang babae na naudlot ang pag-aaral. Sa ilang mga komunidad sa Sierra Leone, ang pagpapatala para sa pag-aaral ng mga teenager na babae ay bumagsak nang 50 porsiyento kumpara sa 34 porsiyento noong may pandemyang Ebola. Ang epekto nito sa kapakanan ng mga batang babae at ng kanilang komunidad ay panghabang-buhay.

Nahaharap din sa kawalang-ng-hanapbuhay at samu’t saring pagkakaabalahan ang mga kalalakihan. Ngunit kahit noon pa, tatlong beses na mas maraming ginagawa sa tahanan ang mga kababaihan kaysa ang mga lalaki. Dahil dito, mas madalas na ang mga babae ang inaasahang umaruga sa mga bata kapag nagbukas na ang trabaho ngunit sarado pa rin ang paaralan. Maaantala ang pagbabalik ng mga babae sa trabaho.

Dahil sa mga malalim na di-pagkakapantay-pantay, habang 70 porsiyento ng mga health worker ay babae, sa larangan ng pangangasiwa sa serbisyong pangkalusugan, higit na mas marami ang mga lalaki. Isa lamang sa bawat sampung namumuno sa bansa ang babae. Kailangan natin ang kababaihan sa paggawa ng mga desisyong ukol sa pandemya, tulad ng pagpigil sa ikalawang bugos ng impeksiyon, kakulangan sa paggawa at maging kaguluhan sa lipunan.

Ang kababaihan sa mga trabahong walang kasiguruhan ay nangangailangan ng proteksiyong sosyal, mula sa pagseseguro sa kanilang kalusugan hanggang sa may-bayad na pagliban sa trabaho, pangangalaga sa mga anak, benepisyo sa panahon na wala silang hanapbuhuay. Sa hinaharap, ang mga pamamaraan upang pasiglahin ang ekonomiya, tulad ng cash transfer, pautang, at iba pa, ay dapat nakatuon sa kababaihan–hindi bale na sila ay nagtatrabaho nang full-time sa pormal na ekonomiya, o part-time sa impormal na ekonomiya, o bilang mamumuhunan at negosyante.

Ipinamukha ng COVID-19 na ang walang-bayad na trabahong-pantahanan ng mga babae ang nagsusubsidiya sa mga serbisyong pampubliko at tubong pampribado. Ang kanilang trabahong- pantahanan ay dapat na isali sa pagtatayang ekonomiko at sa paggawa ng mga desisyon. Lahat tayo ay makikinabang kung ating kikilalanin ang mga responsibilidad sa pagkakalinga sa tao, at sa mga modelo ng ekonomiya na sinusukat ang halaga ng trabahong-pantahanan.

Ang pandemya ay hamon hindi lang sa mga sistemang pangkalusugan sa mundo, kundi maging sa ating pagpapahalaga sa pagkakapantaypantay at dignidad ng bawat tao.

Malalagpasan natin ang pandemyang ito kung ating pahahalagahan ang interes at karapatan ng kababaihan. At makapagtatayo tayo ng mga komunidad at lipunan na pantay at may kapakinabangan sa lahat. [Nagtatapos]

Si Antonio Guterres ay Secretary-General ng United Nations

Salin sa Filipino ni Teresa Debuque, national information officer ng United Nations Information Centre Manila.

Habang kumakalat ang pandemyang COVID-19 sa mundo, mayroon tayong napansin na kagilagilalas na pangyayari.

Ang higit na mahirap at bulnerableng mga bahagi ng lipunan ang siyang higit na tinatamaan, kapwa ng pandemya at ng pagtugon dito.

Ako ay partikular na nababahala sa kapakanan ng mga kabataan sa mundo.

Salamat na lamang at sa ngayon, ang mga bata ay di halos apektado sa pinakamalubhang sintomas ng sakit na ito.

Subalit ang kanilang buhay ay lubos na nabaligtad.

Nakikiusap ako sa mga pamilya sa lahat ng sulok ng mundo, at sa mga namumuno sa lahat ng antas: pangalagaan niyo ang ating kabataan.

Sa araw na ito, inilulunsad ko ang isang ulat na nagbabadya sa mga panganib na kinakaharap nila.

Una, edukasyon.

Halos lahat ng mga estudyante ay wala sa paaralan.

Ang ilang mga paaralan ay nagaalok ng distance learning, ngunit ito ay hindi para sa lahat.

Ang mga kabataan sa mga bansang mabagal at may kamahalan ang internet ay di kayang mag-distance learning.

Pangalawa, pagkain.

Hindi bababa sa 310 milyong mga estudyante–o halos kalahati ng kabuuang bilang sa mundo–ay umaasa sa paaralan para sa kanilang pangaraw-araw na nutrisyon.

Bago pa man ang COVID-19, harap na ng mundo ang di katanggap-tanggap na lebel ng malnutrisyon at kakulangan-sa-pagtangkad sa mga maliliit na bata.

Pangatlo, kaligtasan.

Habang ang mga bata ay wala sa paaralan, at naka-lockdown ang kanilang komunidad, patuloy ang pagtaas ng pagkabahala sa pamilya.

Ang mga bata ay biktima at saksi sa karahasan at pangaabuso sa tahanan.

Dahil sa nakapinid ang mga paaralan, nawala ang isang mahalagang early warning mechanism.

Nariyan din ang panganib na tuluyan nang titigil sa pagaaral ang mga kabataang babae, at dahil dito, darami ang bilang ng teenage pregnancies.

At di rin natin dapat kaligtaan ang panganib sa mga kabataan sa pagbabad sa internet.

Maaari silang maging bulnerable sa pananamantalang seksuwal.

Ang kawalan ng personal na pakikitungo sa kanilang mga kaibigan ay maaaring magresulta rin sa mga mapanganib na gawain tulad ng pagpapadala at pagbabahagi ng mga imaheng seksuwal.

Ang pahaba-a- pahabang oras na ginugugol sa online ay maaaring maglantad sa kabataan sa mga imahen ng karahasan at sa matinding banta ng cyberbullying.

May papel na dapat gampanan ang mga pamahalaan at magulang sa pangangalaga sa mga bata.

May natatanging responsibilidad din ang mga social media company sa pangangalaga sa mga bulnerable.

Pang-apat, kalusugan.

Ang kabawasan sa sinasahod ng pamilya ay magreresulta sa pagbabawas sa gastusin sa mga esensyal na bagay, tulad ng kalusugan at pagkain. Partikular na maaapektuhan nito ang kabataan, at mga buntis at nagpapagatas na ina.

Napatigil na ang pagbabakuna laban sa polio.

Sa 23 bansa ang pagbabakuna laban sa tigdas ay tumigil na rin.

At habang lalo pang nabibigatan ang mga serbisyong pangkalusugan, ang mga batang may-sakit ay mahihirapang makatanggap ng lunas.

Sa patindi-at-patinding pagbulusok ng ekonomiya, daan-daang libong mga bata ang maaaring mamatay.

Ilan lamang ito sa tuklas na napapaloob sa aming ulat ngayon.

Malinaw ang konklusyon ng ulat na ito.

Kailangan tayong umaksyon laban sa mga panganib sa kabataan.

Kailangang kumilos ang lider ng mga bansa upang mabawasan ang epekto ng pandemya.

Ang dati-rati ay kagipitan ukol sa kalusugan lamang, ngayon ay malaking pagsubok sa ating kagustuhan na huwag iwanan ang kahit na sino.

Hinihimok ng ulat na ito ang mga pamahalaan at donor na unahin ang edukasyon para sa lahat ng kabataan.

Nire-rekomenda nito na bigyan ng ayudang pinansyal, tulad ng cash transfer, ang mga pamilyang mababa ang sahod at bawasan ang pagkaputol sa serbisyong sosyal at pangkalusugan para sa mga bata.

Dapat rin nating unahin ang mga bulnerable–mga bata na nahaharap sa hidwaan; mga batang bakwit at mga taong napilitang lumikas mula sa kanilang tahanan; mga batang may dyabetes.

Sa pagwawakas, kailangan nating mangako na tayo ay babangon nang mas maigi mula sa COVID-19 upang ipagpatuloy ang pagbubuo ng isang sustenable at inklusibong ekonomiya na naaayon sa Sustainable Development Goals.

Habang patuloy na nalalagay sa panganib ang kabataan sa mundo, inuulit ko ang aking panawagan: ating pangalagaan ang mga bata at ang kanilang kabutihan.

Salin sa Filipino ni Teresa Debuque, national information officer ng United Nations Information Centre Manila

Sa International Mother Earth Day sa taong ito, nakatuon ang lahat ng mga mata sa pandemyang COVID-19-ang pinaka,alaking pagsubok na hinaharap ng mundo mula sa Pangalawang Digmaang Pandaigdigan.

Kailangang magtulong-tulong tayong lahat upang sagipin ang mga buhay, pagaanin ang paghihirap at ibsan ang kagumbal-gimbal na epektong sosyal at pang-ekonomiya ng pandemyang ito.

Ang pagtama ng coronavirus ay kapwang biglaan at kagilagilalas.

Ngunit mayroon pang isang malaim na emerhensiya–ang crisis pang-kapaligiran sa mundo.

Pabawas nang pabawas ang biodiversity ng mundo.

Ang paglala ng klima ay palapit na sa puntong di na maaaring baliktarin.

Kailangan tayong umaksyon nang may determinasyon upang sagipin ang ating planeta mula sa coronavirus at sa banta ng pagbabagong dulot ng klima.

Ang krisis na kinakaharap natin ay isang panawagan upang tayo ay magbago.

Kailangang gamitin natin ang pagbangon mula sa krisis na ito upang ayusin ang ating kinabukasan.

Dahil dito, aking hinahayag ang anim na aksiyon ukol sa klima upang gabayan ang pagbangon at ang ating gawain sa hinaharap.

Una: habang gumugugol tayo ng liimpak-limpak na salapi upang makabangon sa coronavirus, dapat tayong lumikha ng mga bagong hanapbuhay at negosyo na naaayon sa malinis at “green” na pagababago.

Pangalawa: datapwa’t ginagamit ang mga buwis ng taong-bayan upang isalba ang mga negosyo, kailangang naka-angkla ito sa paglikha ng green jobs at sustainable growth.

Pangatlo: ang kapangyarihang-piskal ay dapat gamitin upang tayo ay makalipat mula sa grey patungo sa green economy, at gawing matatag ang mga lipunan.

Pang-apat: ang mga pondo ng lipunan ay dapat gamitin bilang puhunan sa kinabukasan, hindi sa nakaraan, at siguraduhing pupunta sa mga sektor at proyekto na makakatulong sa kapaligiran at sa klima.

Tapusin ang subsidiya sa gasolina, at pagbayarin ang mga polluter para sa hinasik na polusyon.

Panlima: ang mga panganib at oportunidad na kaakibat ng climate change ay dapat na nakalakip sa sistemang pinansyal at sa lahat ng aspeto ng paglimbag ng polisiya at imprastraktura.

Pang-anim: kailangan tayong magtulungan bilang isang pandaigdigang komunidad.

Ang anim na prinsipyong ito ang bumubuo sa gabay upang tayo ay makabangon nang maayos at sama-sama.

Tulad ng mga virus, ang greenhouse gases ay di kumikilala sa mga hangganan ng bansa.

Sa Earth Day, samahan ninyo ako na humingi ng isang malusog at matatag na kinabukasan para sa mga tao at para sa planeta.

Salin sa Filipino ni Teresa Debuque, national information officer ng United Nations Information Centre Manila.

Ang World Health Day sa taong ito ay dumarating sa napakahirap na panahon para sa ating lahat.

Ang mensahe ko ngayon ay para sa mga manggagawang nagbibigay-kalinga—mga nars, kumadrona, paramediko, parmasyutiko, manggagamot, tsuper, tagalinis, administrador at marami pang iba—na nagtatrabaho araw at gabi upang tayo’y pangalagaan.

Sa araw na ito, mas higit kaming tumatanaw ng utang na loob sa inyong lahat, habang kayo’y nagsusumikap nang walang humpay, nilalagay ang sarili sa panganib, at nilalabanan ang pandemyang ito.

Ang taong 2020 ang Pandaigdigang Taon ng Mga Nars at Kumadrona. Ibig kong kilalanin ang kanilang pagkadalubhasa at katapatan sa kanilang trabaho.

Bawat isa sa amin ay mayroong dapat ipagpapasalamat sa pangangalinga at propesyonalismo ng mga nars at kumadrona. Isa na ako doon.

Ang mga nars ang nagpapasan ng ilan sa mga pinakamabigat na dalahing-pangkalusugan.

Mahirap ang kanilang trabaho at maraming oras ang ginugugol nila, kahit namimiligro sa pinsala at impeksiyon, kasama ng pabigat sa pagiisip na kaakibat sa kanilang trabaho.

Nagbibigay sila ng ginhawa sa nalalapit na sa kamatayan.

Ang mga kumadrona naman ay nagbibigay ginhawa sa pagsisimula ng buhay.

Sa gitna ng pandemya, mas malaking hamon ang kanilang hinaharap sa trabaho, upang ligtas na mailuwal ang mga bagong-silang sa mundo.

Salamat sa inyo: mga nars at kumadrona ng mundo.

Sa kasalukuyang panahon na kagimbal-gimbal, ibig kong sabihin sa inyo, mga manggagawang nagbibigay-kalinga: kaakibat ninyo kami at umaasa kami sa inyo.

Ipinagmamalaki namin kayo. Malaki ang utang-loob namin sa inyo.

Salamat sa pambihirang ambag ninyo  sa bawat araw at sa lahat ng lugar. [Nagtatapos]

Salin sa Filipino ni Teresa Debuque, national information officer ng United Nations Information Centre (UNIC) Manila.

ika-6 ng Abril, 2020

Ang pandemya na COVID-19 ay naghahasik ng di-masayod na pagdurusa sa mga tao at pagkawasak ng mge ekonomiya sa buong mundo.

Katatapos ko lang na manawagan para sa kagyat na pandaigdigang tigil-putukan upang mapagtuunan natin ang ating pakikibaka sa pandemya.

Nakiusap ako na wakasan natin ang karahasan, ngayon.

Ngunit ang karahasan ay di lamang nangyayari sa larangan ng digmaan.

Para sa maraming kababaihan at batang babae, ang banta ay higit na malaki kung saan sila’ dapat na ligtas.

Sa kanilang mga tahanan.

Kaya nakikiusap ako muli ngayon para sa kapayapaan sa mga tahanan sa bawat sulok ng mundo.

Alam natin na ang kwarantina at lockdown ay kinakailangan upang pigilan ang COVID-19. Ngunit maaari din itong maging bitag sa mga kababaihan kasama ng kanilang mga abusadong kasama sa buhay.

Sa nakaraang mga linggo, habang patuloy ang paglala ng kagipitang pinansyal at panlipunan. pati na ang pagkatakot, napansin namin ang kahilahilakbot na pagtaas sa buong mundo ng karahasan sa tahanan.

Sa ilang mga bansa, ang bilang ng mga babaeng tumatawag para sa tulong at ayuda ay dumoble.

Samanatala, ang mga taong-nangangalinga at ang kapulisan ay iilan at di maka-risponde.

Pati na ang mga grupong sumusuporta ay di-makagalaw at kulang sa pondo. Ang ilang mga sinisilungan ng biktima ng karahasan ay sarado, o puno.

Nananawagan ako sa mga pamahalaan na bigyang tuon ang pagpigil sa karahasan laban sa kababaihan at gawin itong bahagi ng kanilang pag-risponde sa COVID-19.

Kailangang dagdagan ang puhunan para sa mga online services at civil society organizations.

Pagsisiguro na ang mga sistemang panghukuman ay patuloy na umuusig sa mga may-sala.

Pagtatayo ng mga emergency warning system sa mga pagamutan at pamilihan.

Pagtatalaga ng mga silungan bilang serbisyong esensyal.

At pagbibigay sa mga kababaihan ng paraan upang makahingi ng tulong, nang di nalalaman ng nangaabuso sa kanila.

Ang mga karapatan at kalayaan ng kababaihan ay lubhang mahalaga sa matatag na lipunan.

Sa pagtutulungan, kaya natin at dapat natin kayanin ang pagsawata sa karahasan saanman, mula sa larangan ng digmaan hanggang sa mga tahanan, habang patuloy nating nilalabanan ang COVID-19. [Nagtatapos]

Salin sa Filipino ni Teresa Debuque, national information officer ng United Nations Information Centre (UNIC) Manila

WHO Philippines COVID-19 Situation Report 14_3 April 2020

Sinulat ni Antonio Guterres, 3 April 2020

Kailangang sama-sama nating harapin ang pandemyang COVID-19 at lahat ng mapanirang resulta nito. Sa birtuwal na pagpupulong nitong Huwebes, gumawa ng mga tamang hakbang ang G20. Ngunit malayo pa tayo sa pagkakaroon ng tugma at malinaw na pandaigidigang tugon na nababagay sa kinakaharap nating walang kahalintulad sa kabigatan at kalakhan.

Malayo pa ang ating tatahakin upang masawata ang pag-akyat ng impeksyon. Noong umpisa, 67 araw ang dumaan bago nahawa ang 100,000 katao; sa mga susunod na araw, ganitong dami ng tao at higit pa ang mahahawa sa bawat araw na daraan. Kung di natin lalakasan ang ating loob at kung di tayo kikilos nang sabay-sabay, ang bilang ng mga kaso ay halos siguradong aakyat sa milyong dami, at magreresulta sa pagkawasak ng mga sistemang pangkalusugan, pagbagsak ng mga ekonomiya, at kawalang-pagasa ng mga tao, lalo’t lalo na ng mahihirap.

Kailangan tayong maghanda para sa pinakamalubhang senaryo, at gawin ang lahat ng magagawa upang maiwasan ito. Heto ang aking tatlong-puntong panawagan sa pagkilos—base sa syensya, pagkakaisa at polisiyang akma.

Una, pigilan ang pagkalat ng coronavirus.

Nangangailangan ito ng agresibo at agarang pagsusuri at contact tracing, kaakibat ng kwarantin, gamutan, at mga pamamaraan upang mapangalagaan ang mga rumirisponde, kasama ng mga hakbang upang limitahan ang galaw at pagsalamuha ng mga tao. Nakagugulo man sa ating buhay, ang mga paraang ito ay dapat gawin nang walang-humpay hanggang makahanap tayo ng bakuna at lunas.

Higit na mahalaga, ang matatag at pinag-isang pagpapagal na ito ay dapat patuloy na gabayan ng World Health Organization, na kabahagi ng pamilya ng United Nations. Ang mga bansang magkakanya-kanya – para sa kanilang mga mamamayan—ay hindi makakatulong na makamit ang ninanasa nating lahat.

Ikalawa, harapin ang nakakawasak na epekto ng krisis na ito sa ating lipunan at ekonomiya.

Ang virus na ito ay kumakalat na parang walang-humpay na apoy. Malamang na ito’y patungo na sa Global South, kung saan ang mga sistemang pangkalusugan ay hirap at kulang, ang mga tao ay bulnerable, at milyon-milyon ang naninirahan nang magkakadikit sa mga iskwateran, kasama ang mga bakwit at refugees. Sa ganitong kundisyon, madaliang mawawasak ng virus ang mga bansang umuunlad at muling babalik ito kung saan ito nagmula. Sa ating magkakadugtong na mundo, tayo ay sinlakas lamang ng ating pinakamahinang sistema na pangkalusugan.

Malinaw na dapat nating labanan ang virus alang-alang sa buong sangkatauhan, lalo na para sa mga mas higit na apektado tulad ng kababaihan, mga may-edad, mga bata, manggagawang mababa ang sahod, mga maliit at medium na negosyo, ang impormal na sektor, at iba pang bulnerableng mga grupo.

Katatapos lang magpalabas ang United Nations ng mga ulat na nagpapakita kung paanong ang pagkahawa ay di lang sa mga tao kundi, ngayon, pati sa mga ekonomiya na rin. Idineklara ng International Monetary Fund na tayo ay pumasok na sa recession, na sing-lala o higit pa ng naranasan natin noong 2009.

Kinakailangan natin ng komprehensibo at multilateral na pagtugon sa halagang doble-puntong porsiyento ng pandaigdigang Gross Domestic Product.

Ginagawa na ito ng ilang mga maunlad na bansa. Subalit kailangan ng mas higit pang karagdagan na ayuda para sa umuunlad na mga bansa sa pamamagitan ng pagpapalawak ng kapasidan ng IMF, halimbawa sa pagpapalabas ng special drawing rights. Ito rin ang kinakailangan ng iba pang international financial institutions upang mabilisan nilang mabigyan ng ayuda ang mga nagangailangang bansa. Alam ko na ito ay hindi madaling gawin, lalo na’t napakalaki na ng gastusing lokal ng mga bansa. Subalit mapupunta sa wala ang gastusing ito kung di natin maaapula ang virus.

Magkakatugmang palitan (swaps) sa pagitan ng mga bangko sentral ay makadadagdag ng liquidity sa mga umaangat na ekonomiya. Pagpapaliban sa pagbabayad-utang ay isa pang prayoridad—kabilang na ang kagyat na waiver sa mga interest payment para sa 2020.

Ikatlo, bumangon tayo upang maging mas maigi sa dati.

Hindi tayo maaaring bumalik sa dating-gawi natin bago tumama ang COVID-19, kung saan ang mga lipunan ay di handa sa krisis. Pinaalala sa atin ng pandemyang ito ang pinagbabayaran natin dahil sa kahinaan ng ating sistemang pangkalausugan, proteksiyong panlipunan at pampublikong serbisyo. Pinalala ng pandemyang ito ang ating di-pagkakapantay-pantay, lalo na ng mga kababaihan, at inilantad ng pandemyang ito ang katotohanan na ang ating pormal na ekonomiya ay nakaatang sa paggawa na di nakikita at di binanabayaran. Ipinamukha ng pandemyang ito ang patuloy na hamon sa karapatang-pantao, kasama na dito ang stigma at karahasan laban sa kababaihan.

Ito ang panahon upang pag-ibayuhin ang ating pagsisikap na bumuo ng isang napapabilang at sustainable na mga ekonomiya at lipunan na kayang makabawi sa harap ng mga pandemya, climate change at iba pang mga hamon sa mundo. Ang pagbangon ay dapat na patungo sa ibang uri ng ekonomiya. Ang Sustainable Development Goals ay nananatiling gabay natin sa pagunlad.

Ang United Nations ay lubos ang kahandaan: upang suportahan ang mga bansa sa kanilang pagtugon sa COVID-19, upang ipagamit ang aming supply chains sa mga bansa; at upang umapela para sa pandaigdigang tigil-putukan.

Ang pagwawakas sa pandemya sa lahat ng sulok ng mundo ay naayon sa kabutihang asal at maging sa pansariling interes. Sa pambihirang panahong ito, hindi maaaring magkasya tayo sa dati nating mga gawi. Nangangailan ng pambihirang mga patakaran ang pambihirang panahon na ito. Nahaharap tayo sa napakalaking pagsubok, na nangangailangan ng desidido, magkakatugma at makabagong pagkilos mula sa lahat, para sa lahat.

Si António Guterres ang Secretary-General ng United Nations

Salin sa Filipino ni Teresa Debuque, national information officer ng United Nations Information Centre Manila

Larawan hango sa WWF/Manila Bulletin

Ang krisis sa klima ay isang malinaw at pangkasalukuyang panganib.

Ngunit kaya nating mag-ambag upang pangalagaan ang ating mundo.

Ipinagmamalaki ng United Nations na maging bahagi ng pandaigdigang pagsunod sa Earth Hour.

Ang Earth Hour ay isang pagpapaala na kahit na maliliit na pagbabago ay may maitutulong.

Kaya’t samahan niyo ako at lahat ng mga tao saanman na patayin ang ating mga ilaw sa Sabado, ika-28 ng Marso, lokal na oras.

Ang Earth Hour ay para sa mundo.

Sa pamamagitan ng pagpatay sa inyong mga ilaw, maiilawan ninyo ang higit na mahalagang pangangailangan na umaksyon para sa klima.

Ipakita nating lahat na tayo ay desididong pangalagann ang ating planeta–ang nag-iisang mundo nating lahat. [Nagtatapos]

Salin mula sa Ingles ni Debuque, M.

ika-25 ng Marso taong 2020

Mangyaring panoorin ang video ng mensahe sa Youtube:

Sumusunod ang buong teksto ng apela:

Iisang kalaban ang kinakaharap ngayon ng mundo: COVID-19

Walang sinisino ang virus na ito: ano man ang iyong nasyonalidad, etnisidad, grupo, o pananampalataya. Walang humpay nitong inaatake ang lahat

Samantala, patuloy na rumaragasa ang hidwaan sa buong mundo.

Ang pinakawalang-laban—mga kababaihan at kabataan, mga taong may kapansanan, ang mga napilitang lumikas sa kanilang tahanan at komunidad—sila ang lubos na naghihirap.

Sila rin ang lubos na nanganganib na magdusa dahil sa COVD-19

Huwag nating kalimutan, na sa mga bansang winasak ng digmaan, nagsibagsakan na ang mga sistemang pangkalusugan

Ang mangilan-ngilang mga duktor, nars, at iba pang mga mangagawang pangkalusugan ay siya pang tinitira.

Ang mga refugee at bakwit na napilitang lumikas dahil sa karahasan ng hidwaan ay lalo’t higit na bulnerable.

Ang pagngangalit ng virus ay nagpapatunay sa kahangalan ng digmaan.

Kaya nga, sa araw na ito, ako ay nananawagan para sa kagyat na pandaigdigang tigil-putukan sa lahat ng sulok ng mundo

Kailangang isantabi at itigil muna ang armadong hidwaan at ituon ang ating atensyon sa tunay na laban para sa ating buhay.

Sa mga partidong naghihidwaan, ito ang nais kong sabihin sa inyo:

Itigil muna ninyo ang labanan.

Isantabi muna ang poot at kawalang-tiwala.

Patahimikin muna ang mga armas; itigil ang artilerya; at wakasan ang mga airstrike.

Ito ay lubhang mahalaga…

Upang makarating ang ayudang pansagip-buhay.

Upang makapagumpisa muli ang diplomasya.

Upang makapagbigay-pagasa sa mga lugar na higit na bulnerable sa COVID-19.

Nawa’y makakuha tayo ng inspirasyon sa mga pagtitipon at dayalogong unti-unting nabubuo sa pagitan ng mga partidong magkasalungat upang magkakasamang harapin ang COVID-19. Kailangan natin ang mas marami pang tulad nito.

Tuldukan natin ang sakit ng digmaan upang ating harapin ang karamdaman na rumaragasa sa mundo.

Maguumpisa ito sa pamamagitan ng pagtitigil sa labanan sa lahat ng sulok ng daigidig. Ngayon.

Ito ang lubhang kinakailangan ng ating pangkatauhang pamilya, ngayon at higit kailan pa man. [Nagtatapos]

Salin sa Filipino: Debuque, M.

Palagiang tumutok sa mga pangyayari ukol sa COVID-19: https://www.un.org/coronavirus

The United Nations’ page on the Coronavirus disease (Covid-19)

Ang tubig ay mahalaga para sa buhay, at para sa pangangalaga ng kalusugan ng mga tao at ng kalikasan. Nangangailangan ng tubig ang ating katawan, mga siyudad at industriya, agrikultura at ecosystem.

Karapatan ng bawat tao ang tubig. Ito’y di dapat itanggi sa kahit kanino. Ang Pandaigdigang Araw Para sa Tubig ay inilaan para sa pagtataguyod ng karapatang ito para sa lahat.

2.1 bilyong tao ang nabubuhay nang walang malinis at ligtas na tubig dahil sa maraming dahilan: kalagayan sa buhay, kasarian, bayang pinagmulan, relihiyon at edad. Ang patuloy na lumalaking pangangailangan para sa tubig, kasama pa ng di maayos na pamamahala dito, ay dumadagdag sa kakulangan ng tubig sa maraming parte ng mundo. Nariyan pa ang epekto ng climate change. Pagsapit ng 2030, tinatayang mga 700 milyong tao sa mundo ang maapektuhan ng matinding kakulangan sa tubig.

Kailangan nating magtulong-tulong upang bigyan ng solusyon ang pandaigdigang kakulangan sa tubig at upang pagibayuhin ang ating kakayanang harapin ang tama ng climate change na makakaapekto sa pangangailangan sa tubig ng mga walang-laban sa lipunan. Ito ay mga mahalagang hakbang upang makamtan natin ang kinabukasang mapayapa at masagana. Habang tayo ay nagpapagal patungo sa pagkamit ng Sustainable Development Goals, atin sanang pahalagahan ang ating yabang katubigan at siguruhin ang patas na pamamahala dito. Ito ay kinakailangan kung ibig nating protektahan at gamitin ang yamang ito nang pangmatagalan at para sa kapakinabangan ng lahat.

[Nagtatapos]